توسط : درمان قطعی کچلی و ریزش مو به عوامل مختلفی از جمله نوع ریزش مو، ژنتیک، وضعیت هورمونی و سلامت عمومی بدن بستگی دارد. واقعیت این است که هنوز درمانی که ۱۰۰٪ برای همه افراد و همه انواع ریزش مو «قطعی» باشد، وجود ندارد. اما خبر خوب این است که روش‌های مؤثری برای کنترل، کاهش و گاه برگرداندن بخشی از موهای از دست رفته هست. در ادامه به مهم‌ترین روش‌های درمان و داروهای خوراکی (قرص‌ها) اشاره می‌کنم. توجه داشته باشید قبل از مصرف هر دارویی، حتماً با متخصص پوست و مو مشورت کنید.
۱. درمان‌های دارویی (قرص‌ها)
- فیناستراید (Finasteride)
- مکانیسم: مهار آنزیمی که تستوسترون را به DHT (دی‌هیدروتستوسترون) تبدیل می‌کند؛ DHT عامل اصلی ریزش مو در الگوی طاسی آندروژنیک است.
- کاربرد: مخصوص مردان با ریزش موی آندروژنیک (الگوی مردانه). در زنان در شرایط خاص و تحت نظر پزشک ممکن است استفاده شود، اما معمولاً کمتر تجویز می‌شود.
- عوارض جانبی احتمالی: کاهش میل جنسی، اختلال در نعوظ و به ندرت تغییرات خلق‌وخو.
- نکته: نتایج معمولاً پس از چند ماه مصرف مداوم ظاهر می‌شود و با قطع مصرف امکان برگشت ریزش مو وجود دارد.
- دوتاستراید (Dutasteride)
- مکانیسم: مهار هر دو نوع آنزیم 5-Alpha Reductase (انواع I و II)، در حالی که فیناستراید بیشتر روی نوع II مؤثر است.
- کاربرد: شباهت بسیار به فیناستراید دارد اما قوی‌تر عمل می‌کند. عمدتاً در درمان پروستات بزرگ‌شده استفاده می‌شود، اما در برخی کشورها و توسط برخی پزشکان برای ریزش موی آندروژنیک به صورت «off-label» تجویز می‌شود.
- عوارض جانبی: مشابه فیناستراید و گاهی شدیدتر.
- اسپیرونولاکتون (Spironolactone)
- مکانیسم: خاصیت ضد آندروژن دارد؛ یعنی با مهار برخی اثرات هورمون‌های مردانه، ممکن است به جلوگیری از ریزش موی آندروژنیک کمک کند.
- کاربرد: غالباً در زنان (به‌خصوص در شرایطی که مشکلات هورمونی نظیر سندرم تخمدان پلی‌کیستیک وجود دارد) تجویز می‌شود.
- عوارض جانبی احتمالی: افت فشار خون، بی‌نظمی قاعدگی، افزایش پتاسیم خون.
- نکته: در دوران بارداری یا افرادی که قصد بارداری دارند ممنوع است.
- ویتامین‌ها و مکمل‌ها
- به عنوان درمان کمکی: قرص‌های بیوتین، مولتی‌ویتامین‌های مخصوص مو، مکمل‌های حاوی زینک (روی)، ویتامین D و آهن در صورت کمبود.
- گرچه این‌ها «داروی قطعی» برای ریزش مو نیستند، اما در صورت داشتن کمبودهای تغذیه‌ای، مصرفشان می‌تواند ریزش مو را کاهش داده و رشد موها را بهبود بخشد.
۲. سایر روش‌های مؤثر در کنار قرص‌ها
- ماینوکسیدیل موضعی
- یک محلول یا فوم است که روزانه روی پوست سر استفاده می‌شود و می‌تواند رشد مو را در آلوپسی آندروژنیک تحریک کند.
- هم برای مردان و هم زنان قابل استفاده است.
- نتایج پس از ۳ تا ۶ ماه استفاده مداوم دیده می‌شود.
- مزوتراپی و پی‌آرپی (PRP)
- مزوتراپی: تزریق ریزمغذی‌ها، ویتامین‌ها و مواد تقویت‌کننده فولیکول در پوست سر.
- پی‌آرپی: تزریق پلاسمای غنی از پلاکت تهیه‌شده از خون خود فرد به پوست سر جهت تحریک رشد مو.
- هر دو روش به‌خصوص در مراحل اولیه ریزش مو می‌توانند کمک‌کننده باشند.
- لیزر تراپی سطح پایین (LLLT)
- استفاده از لیزرهای کم‌توان (کلاه یا دستگاه دستی) جهت افزایش جریان خون پوست سر و تحریک فولیکول‌های مو.
- درمان‌های شیمیایی و مراقبت‌های روزمره
- اجتناب از رنگ کردن مکرر، دکلره، سشوار و اتوی مو با حرارت بالا.
- استفاده از شامپوها و تونیک‌های ملایم و تقویت‌کننده (حاوی کافئین، کتوکونازول، بیوتین و …).
- کاشت مو
- در صورت از بین رفتن فولیکول‌ها یا ریزش موهای شدید و گسترده، کاشت مو مؤثرترین راه‌حل ماندگار است.
- روش‌های رایج کاشت: FUE (استخراج واحد فولیکولی)، FUT (پیوند واحد فولیکولی).
۳. نکات مهم و جمع‌بندی
- هیچ دارو یا روش تک‌مرحله‌ای وجود ندارد که برای همه، در همه انواع ریزش مو، به صورت قطعی موها را بازگرداند.
- درمان آلوپسی آندروژنیک (الگوی طاسی مردانه/زنانه) معمولاً مبتنی بر کنترل هورمون DHT (فیناستراید یا دوتاستراید) و تقویت مو (ماینوکسیدیل، مکمل‌ها) است.
- در زنان اگر ریزش مو ریشه در مشکلات هورمونی (مثلاً PCOS) داشته باشد، اسپیرونولاکتون یا قرص‌های هورمونی تحت نظر پزشک ممکن است بسیار مؤثر باشند.
- برای حصول نتیجهٔ مطلوب صبوری و مداومت در مصرف داروها ضروری است؛ اغلب ۳ تا ۶ ماه زمان نیاز دارید تا تأثیر اولیه را ببینید.
- پیگیری مداوم با پزشک متخصص پوست و مو اهمیت زیادی دارد. در صورت بروز عوارض یا نتیجه‌نگرفتن از یک روش، باید روش‌های دیگر جایگزین یا تکمیل شوند.
- اگر فولیکول‌های مو به صورت دائمی تخریب شده باشند (مثلاً در آلوپسی سیکاتریسیل)، تنها راه ترمیم ظاهری می‌تواند کاشت مو باشد.
نتیجه‌گیری
درمان «قطعی» کچلی و ریزش مو بستگی به علت دقیق آن دارد. در ریزش موی آندروژنیک (که شایع‌ترین نوع ریزش در مردان و بخشی از زنان است)، ترکیبی از فیناستراید یا دوتاستراید در کنار ماینوکسیدیل موضعی و مراقبت‌های عمومی، بهترین نتایج را ارائه می‌دهد. در زنان مبتلا به مشکلات هورمونی، اسپیرونولاکتون یا داروهای تنظیم‌کنندهٔ هورمون می‌توانند نقش کلیدی داشته باشند. در صورت تخریب شدید فولیکول‌ها یا عدم پاسخ به درمان‌های دارویی، کاشت مو راه‌حل نهایی محسوب می‌شود. همواره پیش از شروع مصرف هرگونه دارو، مشورت با پزشک متخصص ضروری است تا متناسب با شرایط فرد بهترین روش انتخاب شود.
